首页 理论教育 第课《伊索寓言》的故事

第课《伊索寓言》的故事

时间:2022-03-03 理论教育 版权反馈
【摘要】:在西方传统教育中,小学课本都要收录《伊索寓言》的故事。也许可以说,《伊索寓言》就是欧洲的《三字经》。希腊文的《伊索寓言》出现在公元前6世纪,后来出现了许多拉丁语译本。《伊索寓言》虽然讲的是动物的故事,却影射着人类社会的种种现象,比如强者和弱者的关系,互助精神的必要(马和驴)。《伊索寓言》的故事很早就被译成汉语。利玛窦在其《畸人十篇》中,就曾介绍过《伊索寓言》的部分内容。

第6课
伊索寓言》的故事

在西方传统教育中,小学课本都要收录《伊索寓言》的故事。也许可以说,《伊索寓言》就是欧洲的《三字经》。在拉丁语中有这样一个成语:Ne Aesopum quidem trivit(他连伊索的书都没有读过),意思是说,这个人连起码的常识都不懂。希腊文的《伊索寓言》出现在公元前6世纪,后来出现了许多拉丁语译本。《伊索寓言》虽然讲的是动物的故事,却影射着人类社会的种种现象,比如强者和弱者的关系(狼和小羊),互助精神的必要(马和驴)。有的故事也揭示出人的内心世界(老人和死亡)。《伊索寓言》的故事很早就被译成汉语。利玛窦(Matteo Ricci, 1551—1610年)在其《畸人十篇》(1608年刊刻)中,就曾介绍过《伊索寓言》的部分内容。


1.Lupus et haedus


Haedus stans in tecto domus lupo maledixit. Cui lupus: "non tu," inquit, "sed tectum mihi maledicit." —Saepe locus et tempus homines timidos reddit audaces.


词 汇

haedus, -i, m 小羊  sto, stare 站,stans 现在时分词  tectum, -i, n 屋顶  domus, -us, f 家(domus 在此是属格)  maledico, -dicere 骂,源自 malum 恶, dicere 说  cui 是关联代词  qui, quae, quod 的与格:“对于他”,参见“代词”表  inquit = ait 他说  timidus 胆小的   reddo, reddere 还给,使成为  audax, audacis 勇敢的

语法提示

注意有两个宾格的结构:hominem timidum reddere audacem 使胆小的人变成勇敢的人。

2.De lupo et asino


Asinus aegrotus casam non relinquit, sed a filio curatur. Pater, quod insidias lupi timet, filium portarm aperire vetat. Aliquando lupus ad casam accurrit et portam pulsat. Filius ad portam quaerit: "Quis pulsavit?" Lupus: "Amicus," inquit: "adest; si amicus adest, portam aperire debes." Tum filius asini, quamquam valde timet, portam paulum aperit et "Quamquam audio," inquit, "vocem amici, video faciem lupi." Et arcet lupum a casa.

词 汇

asinus, -i, m 驴  aegrotus, -a, -um 患病的,病的  relinquo, -ere 留下,离开  curo, -are 照顾,管理  quod 因为  insidia, -ae, f 陷阱,诡计  aliquando 某时候,有一次  accurro 源自  ad-curro, -ere 跑过来  pulso, -are 敲(门)  quaero, -ere 问,求,要求  debeo, -ere 必须,应该  quamquam 虽然  paulum 一点  vox, vocis f 声音  facies -ei, f 脸面  arceo, -ere 阻碍,抗拒

语法提示

参见第13讲中的连词。quod 因为,si 如果,quamquam虽然。


3.Equus et asinus


Asinus onustus equum rogavit, ut partem oneris sui portaret. Sed equus superbus omnes preces repudiavit. Paulo post asinus labore fatigatus media invia animam efflavit. Tum dominus omni onere et insuper pelle asini equum oneravit. Sero equus superbiam suam improbavit et vituperavit.

词 汇

onus, -eris, n 负担  onustus, -a, -um 负重的  rogo, -are 请求,恳求,问  porto, -are 带,背  ut... portaret 为了带,ut加虚拟式  pars, partis, f 部分  pars oneris sui 他负担的一部分  superbus, -a, -um 骄傲  prex, precis, f 请求,要求  repudio, -are 拒绝  labore 夺格:因劳苦  fatigo, -are 使劳累  media invia = in media via 在中途,半路上  efflo, efflare, efflavi 呼出  animam efflare 死去  pellis, -is, f 皮  insuper 再加上  omni onere et pelle 是夺格  onero, -are, -avi 使背上  sero迟,太晚  superbia, -ae, f 骄傲  improbo, -are, -avi 谴责  vitupero, -are, -avi 骂,批评

语法提示

参见第13讲:ut 和虚拟式。


4.Hic Rhodus, hic Salta!


Homo nonnullos annos a patria afuerat. Redux in patriam omnibus civibus praeclara sua facinora narrabat. "In insula Rhodo," inquit, "saltando omnes superavi, multi incolae insulse testes sunt artis meae," Tum unus ex civibus: "Si vera narras," inquit, "non necessarii sunt testes Rhodii; hic Rhodus, hic salta!"

词 汇

nonnullus, -a, -um 一些  afuerat 源自 asum, ab-esse, afui 不在,缺席  redux, -ucis 回来的  civis, -is, m, f 公民,市民(civis 是阳性或阴性)  praeclarus 著名的,伟大的  facinus, -oris, n 事件,行动  insula 岛屿,岛  Rhodus (希腊语 Rhodos),罗得岛(地名)  salto, saltare, -avi 跳,saltando 动名词:通过跳,在跳方面,指跳高,跳远的比赛  superare, -avi 超过  incola, -ae, m 居民(incola 属第1变格,但属阳性,因此说 multi incolae)  necessarius 必需的  testis, -is, m, f 见证人(testis 是阳性或阴性)  ars, artis, f 艺术,技术,能力  verus 真实,vera 中性复数:意为“真实的东西”  hic Rhodus est:“罗得在这里”是一个格言,但 est 经常被省略。

语法提示

动名词 saltando 是夺格;参见第11讲;从句 si vera narras,参见第13讲。


5.Lupus et grus


Lupus, in cuius faucibus os haeserat, magno dolore cruciatus praemium ei proposuit, qui illud extraxisset. Tandem grus promisit se eum malo liberaturum esse et facile effecit. Cum autem mercedem promissam postularet, ille: "Ingrata es", inquit, "quod caput incolume ex ore meo extraxisti et praemium postulas."

词 汇

grus, gruis, m, f 鹤(grus 可以为阳性或阴性)  fauces, faucium, f, pl 嘴,口腔  os, ossis, n 骨头  haereo, -ere, haesi 贴近,附着  dolor, -oris, m 痛苦(夺格 magno dolore 由于重大的痛苦)  crucio, cruciare 折磨,cruciatus一个被折磨的人,受苦者  proponere, -posui 提出来,宣布  praemium, -ii, n 赏报,奖励  extraho, -here, -xi, -ctus 拉出,拿出  promitto, -ere, -misi, promissus 承诺(宾格加不定式:promisit se liberaturum esse 他承诺,自己(se)将会解放)  liberaturus 一个将要解放的  eum malo = eum a malo 将他从某一个困境中救出,使他脱离困境  efficio, -ere, -feci 完成  facile effecit 他轻易地完成了(这件事)  merces, -edis, f 工资,奖励  postulo, -are 要求  cum... postularet(过去时虚拟式)当他要求…时  ingratus, -a, -um 忘恩负义的  incolumis, -e 安全地,平安地

语法提示

从句 cum... postularet(虚拟式),参见第13讲。


6.Lupus et agnus


Lupus et agnus siti compulsi ad eundem rivum venerant; superior stabat lupus, agnus multo inferior. Tum ille: "Cur," inquit, "mihi bibenti aquam turbidam fecisti?" Agnus timidus respondit: "Minime facere possum, nam aqua a te huc decurrit." Ille autem pergit: "Ante sex menses mihi maledixisti." Cui agnus: "Turm quidem," inquit, "nondum natus eram." Ad quae lupus respondit: "Si non tu, at certe pater tuus mihi maledixit." Haec locutus agnum dilaceravit.

词 汇

agnus, -i, m 羊  sitis, -is, f 渴(夺格 siti = site)  compello, -ere, -pulsi, -pulsus 强迫,推动  siti compulsi 是名词加完成时分词(被动)  eundem = eumdem 是宾格,源自 idem 同样的,参见“代词”  rivus, -i, m 溪流,小河  ven-erant 过去完成时,源自 venio, venire 来到  superior-inferior 上面,下面;此指上游,下游  multo inferior 远远在下  bibo, bibere 喝;mihi bibenti 现在时分词的与格:“对于正在喝(水)的我”  fecisti 源自 facio 做成,弄 turbidus, -a, -um 混浊的  autem 然而  pergo, pergere, perrexi, -rectus 继续(说)  mensis, -is, m 月  ante sex menses 六个月以前,半年前  quidem 确实,诚然,但是certe 肯定  at certe 但肯定,却  locutus 源自 loquor, loqui 说  haec locutus 说了这些dilacero, dilacerare, -avi, -atus 撕毁,撕裂

语法提示

分析 siti compulsi, mihi bibenti, haec locutus 中的分词,参见第10讲。


7.Senex et Mors


Senex quidam ligna, quae in silva ceciderat, portabat. Onere et via defatigatus fascem deposuit et secum aetatis et inopiae mala contemplatus Mortem clara voce vocavit, ut se omnibus malis liberaret. Quae cum celeriter advenisset et interrogavisset, cur vocata esset, ille: "Oro te," inquit, "ut hunc fascem umeris meis imponas." — Ita unusquisque vitae cupidus est, quamvis infelix sit.

词 汇

senex, senis, m 老,老人  lignum, -i, n 木头  caedo, caedere, cecidi, casus 砍伐,切(ceciderat 过去完成时,英语可译成 which he had cut in the forest)  defatigatus, -a, -um 疲惫的 fascis, -is, m 捆的木条  depono, -ere, deposui, depositus 放下  secum = cum se 与自己,私下(说),自言自语  aetas, -atis, f 年龄,老年生活  inopia, -ae, f 穷困  contemplor, contemplari, contemplatus sum 观察,想  clara voce 是夺格:以响亮的声音  mors, mortis, f 死亡(大写代表拟人化的“死亡”或“死神”。注意阴性,所以在下一句必须有 quae)  ut se... liberaret(ut 加虚拟式)为了解放自己(se)  夺格 omnibus malis 从一切困境  celeriter 是 celer 的副词:迅速地  advenisset, interrogavisset 是虚拟式的完成时形式:在他来了和问了之后  umerus, -i, m 肩膀  impono, -ere, imposui, -positus 放在上面  ut... imponas(虚拟式):为了要你放上去  unusquisque 每一个(人)  cupidus, -a, -um 渴望着  cupidus vitae 渴望生活的  quamvis 虽然  infelix 不幸的

语法提示

关系从句:ut, cum 和 quamvis 要求用虚拟式:advenisset, imponas, sit,参见第13讲。


8.De cicada et formica


Cicadae totam aestatem canunt, quamquam aliae bestiae, ut formica, semper cibum quaerunt. Ubi hiems adest, ceteris bestiis cibus non deest, cicadas autem fames vexat.

Aliquando hieme cicada ad formicam vicinam cucurrit et "Ad te venio", inquit, "quod magnam copiam cibi custodis. Praebe mihi parvam copiam cibi, quod fame vexor." Formica, postquam cicadam audivit, vicinam interrogavit: "Cur tu aestate non ut aliae bestiae cibum quaesivisti?" Cicada: "Aestate semper cecini; cunctae bestiae vocem meam libenter audiverunt. Etiam tu voce mea delectata es."

Sed quamquam cicada valde oravit, animus formicae mollitus non est. "Merito", inquit, "nunc puniris, quod mihi aestate non oboedivisti, quamquam te saepe ad laborem monui." Et addidit: "Si aestate cecinisti, nunc saltare tibi licet!"

词 汇

cicada, -ae, f 蝉  formica, -ae, f 蚂蚁  cano, canere, cecini, cantus 唱  aestas, -atis, f 夏天  ubi 连词  hiems, hiemis, f 冬天  bestia, -ae, f 动物  aliae bestiae 其他的动物  cibus, -1, m 食粮  desum, deesse 缺少,没有  cibus mihi deest 我没有食物  fames, -is, f 饥饿  vexo, -are 干扰  aliquando 某时  vicinus, -a, -um 邻居的,邻近的  cucurrit 源自 curro  copia, -ae, f 供应,资料,大量的存贮  custodio, -ire 保卫  praebeo, -ere 提供  cur 为何?  cunctus, -a, -um 一切  delecto, -are 使高兴  mollio, -ire 使软弱,软化  meritum, -i, n 应该获得的,该有的  merito(副词)正当地  oboedio, -ire, -ivi 服从  salto, -are, -avi 跳(舞)

语法提示

夺格 hieme, aestate 表示时间,参见第3讲;注意被动形式 fame vexor, delectata es, mollitus non est, puniris,参见第6讲;关于连词 ubi 和 quamquam 构成的从句,参见第13讲。


9.Canis et lupus


Canis et lupus cum in silva convenirent, lupus cani: "Unde, frater mi", inquit, "tam nitidus et pinguis es?" Cui Canis respondit: "Quia custos sum domus contra latrones venientes. Nocte si fur venit, adnuntio. Quare affertur mihi panis, dat ossa dominus de mensa sua, amat me tota familia, proiciunt mihi, quidquid iis superest; quod fastidiunt ciborum me vocantes mihi porrigunt: ita venter meus impletur. Cum volo, sub tecto cubo; aqua mihi est abunde. Sic otiosus vitarm ago." Et lupus: "Bene tibi est, frater. Vellem, si posset fieri, ita otiosus vivere et sine labore cibo saturari et sub tecto cubare." Canis autem: "Si vis," inquit, "bene tibi esse, veni mecum! Nihil est, quod timeas."

Cum simul ambularent, lupus cani collum catena attritum videt et ait: "Quid est, frater? Quod iugum collum tuum attrivit?" Canis: "Nihil est, amice." At ille: "Dic, quaeso, tamen!" Tum canis: "Interdiu catena ligor, nocte solvor, intra domum vagor, ubi volo, illic dormio." At lupus: "Sta, frater mi, non est mihi opus frui istis rebus, quas laudasti. Vivere volo liber, ut vivo: ubicumque volo, vagor, nulla me catena tenet, nulla causa impedit, nullus mihi est timor. Tu vive, ut consuesti; ego, quam consuevi vitam, ago."

词 汇

canis, -is, m, f 狗  lupus, -i, m 狼  convenio, -ire 相遇,见面  cum... convenirent 虚拟式:当他们见面时  tam 如此  nitidus, -a, -um 美(英语作 neat)  pinguis 油腻,胖  quia 因为  custos, -odis, m 卫士  latro, -onis, m 贼  fur, furis, m 贼  adnuntio, are 宣布,报告  affero, afferre 带来  os, ossis, n 骨头  mensa, -ae, f 桌子  proicio, proicere, -ieci, -iectus 扔到前面  supersum, -es se 多余  fastidio, fastidire 看不起  porrigere, porrexi, -rectus 提供,给予  implere, -plevi, -pletus 充满  tectum, -i, n 屋顶  cubo, -are, -avi, cubitum 睡  abundans, -antis 丰富  abunde(副词)丰富  otiosus, -a, -um 闲逸  bene tibi est 你过得好,你很好  saturare, -avi, -atus 装满,充满,saturari 是被动不定式  timere 害怕  ambulare 走  collum, -i, n 项  attero, atterere, -trivi, -tritus 磨擦,磨光  iugum, -i, n 轭  quaeso 请!求你!  interdiu 白天  catena, -ae, f 链子  ligare, -avi, -atus 约束  solvere, solvi, solutus 解开  vagor, vagari, vagatus sum 流浪 illic 在那里  non est mihi opus 我不需要(加不定式)  fruor, frui, fructus (fruitus) sum 享受(与夺格一起:istis rebus 那些事)  laudasti 是 laudavisti 的缩写形式  ubicumque 无论在哪里  consuesco, -escere, -evi, -etus 习惯于

语法提示

frater mi, amice 是呼格,参见第3讲;在对话中出现的 veni, dic, sta, vive 是命令式,参见第6讲;从句 cum... convenirent 和 cum... ambularent 都用过去时虚拟式,参见第13讲。

参考译文

1.狼和小羊

小羊站在屋顶上骂狼。狼对它说:不是你骂我,而是屋顶在骂我。——特殊的地点和时间经常让胆怯的人变得勇敢。


2.狼和驴

驴(爸爸)生病了,不能出门。小驴服侍它。驴爸爸担心小驴中了狼的诡计,就不让它开门。有一天,狼来敲门。小驴问:“是谁敲门?”狼说:“是你的朋友。请你给我开门吧。”小驴很害怕,就扒着门缝说:“我听到的是朋友的声音,看到的却是狼的脸。”就没有让狼进屋。


3.马和驴

一匹驮着重物的驴请求马替它分担一些,马却很骄傲地拒绝了驴子的请求。不久,驴不堪重负累死了。主人就让马驮上了所有的重物,还有驴子的皮。马懊悔,但为时已晚。


4.罗得在此,跳吧!

一个人出国几年后回来了。他向城里所有的人讲述了自己的杰出成就。他说:“在罗得岛的跳高比赛中我超过了所有的人。当地的居民都是我成功的见证人。”这时一位居民说:“如果真有其事,无需罗得人的证明。这里就是罗得,你现在就跳吧!”


5.狼与鹤

一只狼的喉咙卡了一块骨头,痛得死去活来。狼许诺说:谁为它取出骨头,就报答谁。最终鹤答应帮助狼,很快为狼解除了痛苦。但是,当鹤要求狼兑现自己的承诺时,狼却说:“你这个忘恩负义的家伙,让你的头从我的嘴里安全地抽出来,就是给你的奖赏。”


6.狼和羊

狼和羊在同一条河里喝水。狼在上游,羊远远地站在下游。狼说:“你为什么弄脏了我喝的水?”羊小心地说:“不可能的,我在您的下游喝水。”狼说:“半年前你骂过我!”羊说:“不是,那时我还没出生呢!”听了这话,狼说:“如果不是你骂我,就是你爸爸骂过我!”说完,就把羊吃掉了。


7.老人和死亡

有个老人在树林中砍了一些木柴,背着回家。因为负重过度路又远,他感到很累,放下柴休息。他想到自己穷困潦倒和痛苦的老年生活,就大声地呼唤死神,求他解脱自己的苦难。很快,死神来了,问他叫它来干什么。老人说:“请你帮我把这捆柴放在肩上。”——看来,一个人无论多么不幸,都渴望生命。


8.蝉和蚂蚁

整个夏天,蝉都在鸣唱。别的动物,比如蚂蚁,却忙着贮藏食物。冬天的时候,动物们都食物充裕,唯有蝉为饥饿所困。有一天,蝉跑来对蚂蚁说:“你有许多食物。所以我来求你分给我一些,我快饿死了。”蚂蚁听了问蝉:“夏天的时候,你为什么不和别的动物一样贮藏食物呢?”蝉说:“夏天的时候,我忙着唱歌。大伙都喜欢我的歌声。你不也很喜欢我的歌声吗?”虽然蝉很诚恳地求助,蚂蚁却不为所动。他说:“你现在所受的正如你所做的,因为你没有听从我的劝告在夏天去工作。”蚂蚁又说:“如果夏天你唱歌了,冬天你就只能饿着肚子跳舞了。”


9.狗和狼

狗在森林中遇见了狼,狼问狗:“兄弟啊,你怎么就又肥又壮哟?”狗说:“我为主人看家护院,防范盗贼,如果夜里发现了贼,就向主人报告。所以主人给我吃面包和他们剩下的骨头。全家人都喜欢我,他们剩下食物后就唤我,把多余的东西给我吃,我吃的很饱。只要我需要,我就有吃有喝。我睡在主人的屋檐下,过着无忧无虑的生活。”狼说:“兄弟,如果可以的话,我也想过这样衣食无忧,既不用工作,又可以睡个好觉的生活!”狗就说:“如果想过好日子,就跟我去,不用怕!”正走的时候,狼看到狗脖子上的毛被拴狗的链子磨光了,就说:“兄弟,这是什么?你的脖子是怎么回事?”狗说:“噢,没什么。”狼却说:“请告诉我。”狗只好说:“白天我被链子拴着,晚上才被放开,我就可以回到舒服的窝里睡个好觉。”狼说:“等等,我的兄弟!我可不愿去享受你所渴望的那些东西,我要的是自由自在的生活,想去哪里就去哪里,没有什么能束缚我,也没有什么能阻挡我,我也无所畏惧。你已习惯了你的生活,而我还是要继续过我的自由生活。”

免责声明:以上内容源自网络,版权归原作者所有,如有侵犯您的原创版权请告知,我们将尽快删除相关内容。

我要反馈