第课一位勇敢的青年

第14课
一位勇敢的青年

《马克西米利安殉道录》（Acta Maximiliani）是一份4世纪的文献，其内容是讲述295年发生的一件事。根据罗马皇帝戴克里先（Diocletianus，284—305年在位）的规定，儿子必须继承父亲的职业。故事中的主人公马克西米利安（Maximilianus）本应该继承父亲的职业去当兵，但是，作为基督徒，他认为当兵的职业与自己的信仰相违背。所以，这位勇敢的青年公开宣布不愿意当兵。当地的总督狄安（Dion）虽然想保护马克西米利安，但又不能放弃法律原则，所以不得已判了他死刑。故事的悲剧结局说明，在宗教信仰与世俗文化之间存在着某种冲突。值得注意的是，这位青年用军队的语言和比喻来描绘基督信仰，比如他说自己愿意做“基督的勇兵”，他把洗礼比喻成“信仰的军徽”，又认为“殉道者的荣耀”要高于“军人的荣誉”。

Tusco et Anulino consulibus ante diem Ⅳ. id. Martii

Tevesti in foro inducto Fabio Victore una cum Maximiliano

et admisso Pompeiano advocato, idem dixit proconsuli:

"Fabius Victor temonarius cum bono tirone Maximiliano, filio Victoris;

quoniam probabilis est, rogo, ut incumetur."

词　汇

Tuscus, -i, m, Anulinus, -i, m 人名　　Tusco et Anulino consulibus 是独立夺格：当某某人任执政官时（此指295年）　　ante diem Ⅳ 四天前　　id. Martii（＝ idus Martii）3月15日　　idus, -uum, f, pl 每月15日　　ante diem Ⅳ. Id. Martii 指3月12日　　Teveste, -is, f 地名，在 Numidia（阿非利加北部）　　induco, -ere 带来，带进来　　Fabius, -i, m, Victor, -oris, m 人名　　una cum 与…一起　　Maximilianus, -i, m 人名　　admitto, -ere 让进去　　Pompeianus, -i, m 人名　　advocatus, -i, m 指 advocatus fisci 税务员（注：如果儿子不当兵，必须交付一些钱）　　proconsul, -ulis, m 裁判官，总督　　temonarius, -i, m 车夫　　tiro, -onis, m 士兵　　probabilis, -e 好的，能服兵役的　　rogo, -are 要求　　incumo, -are 衡量，入伍

Dion proconsul dixit: "Quis vocaris?"

Maximilianus respondit: "Quid autem vis scire nomen meum? Mihi non licet militare, quia Christianus sum."

Dion proconsul dixit: "Apta ilium!"

Cumque aptaretur, Maximilianus respondit: "Non possum militare; non possum malefacere. Christianus sum."

Dion proconsul dixit: "Incumetur!"

Cumque incumatus fuisset, ex officio recitatum est: "Habet pedes quinque, uncias decem."

Dion dixit ad officium: "Signetur!"

Cumque resisteret Maximilianus, respondit: "Non facio; non possum militare."

Dion dixit: "Milita, ne pereas!"

Maximilianus respondit: "Non milito. Caput mihi praecide; non milito saeculo, sed milito deo meo."

Dion proconsul dixit: "Quis tibi hoc persuasit?"

Maximilianus respondit: "Animus meus et is, qui me vocavit.

词　汇

Quis vocaris? 你叫什么名字？　　mihi non licet 我不可以　　milito, -are 当兵，服兵役　　Christianus sum 我是基督徒　　apto, -are 打量，衡量　　malefacere（＝ malum facere）做坏事　　incumetur 是 incumo 的现在时虚拟式，表示愿望，命令　　ex officio 从办公室，即从体检处　　recito, -are 朗读，大声说　　pes, pedis, m 足，尺　　uncia, -ae, f 寸　　sign, -are 签名，登记　　resisto, -ere 抵抗　　pereo, -ire 消失，死去　　praecido, -ere 砍掉　　saeculum, -i, n 世界，时代，尘世　　persuadeo, -ere, -suasi 劝说，说服　　animus, -i, m 精神，心灵，良心

Dion ad Victorem, patrem eius, dixit: "Consiliare filium tuum!"

Victor respondit: "Ipse scit; habet consilium suum, quid illi expediat.

Dion ad Maximilianum: "Milita et accipe signaculum!"

Respondit: "Non accipio signaculum, iam habeo signum Christi, dei mei."

Dion dixit: "Statim te ad Christum tuum mitto."

Respondit: "Vellem modo facias. Hoc et mea laus est."

Dion ad officium dixit: "Signetur!"

Cumque reluctaretur, respondit: "Non accipio signaculum saeculi; et si signaveris, rumpo illud, quia nihil valet. Ego Christianus sum, non licet mihi plumbum collo portare post signum salutare domini mei Iesu Christi, filii dei vivi, quem tu ignoras, qui passus est pro salute nostra, quem deus tradidit pro peccatis nostris. Huic omnes Christiani servimus, hunc sequimur vitae principem, salutis auctorem."

Dion dixit: "Milita et accipe signaculum, ne miser pereas!"

Maximilianus respondit: "Non pereo. Nomen meum iam ad dominum meum est. Non possum militare."

词　汇

consilior, -ari, -atus sum 商量，劝，consiliare 是命令式　　consilium, -ii, n 考虑，思想　　expedio, -ire 足够　　signaculum, -i, n 军徽　　signum Christi 基督徒的标记　　statim 马上　　mitto, -ere 派遣，送　　vellem 是 volo 的过去时虚拟式：我愿意　　modo 现在，快　　laus, laudis, f（士兵的）荣耀　　cumque（＝ et cum）当…　　reluctor, -ari 抵抗　　rumpo, rumpere, rupi, ruptum 破坏　　valeo, -ere 有效　　plumbum, -i, n 铅，铅作的军徽　　collum, -i, n 脖子　　salutaris, -e 救命的　　ignoro, -are 不知道　　trado, -ere, -didi 交给，交出去　　princeps, -ipis, m 王　　alus, -utis, f 救，拯救　　auctor, -oris, m 作者，所有者，来源

Dion dixit: "Attende iuventutem tuam et milita! Hoc enim decet iuvenem."

Maximilianus respondit: "Militia mea ad dominum meum est. Non possum saeculo militare. Iam dixi, Christianus sum."

Dixit Dion proconsul: "In sacro comitatu dominorum nostrorum Diocletiani et Maximiani, Constantii et Maximi milites Christiani sunt et militant."

Maximilianus respondit: "Ipsi sciunt, quod ipsis expediat. Ego tamen Christianus sum et non possum mala facere."

Dion dixit: "Qui militant, quae mala faciunt?"

Maximilianus respondit: "Tu enim scis, quae faciunt.

Dion proconsul dixit: "Milita, ne contempta militia incipias male interire!"

Maximilianus respondit: "Ego non pereo; et si de saeculo exiero, vivit anima mea cum Christo domino meo."

词　汇

attendo, -ere 注意　　iuventus, -utis, f 青年时期　　decet 某事是适当的，应该的　　militia, -ae, f 兵役　　sacer comitatus 皇帝的卫队；comitatus, -us, m 卫兵队　　Diocletianus, Maximianus, Constantius, Maximus 四个皇帝的名称　　miles, -itis, m 士兵　　contemn, -ere, -tempsi, -temptus 看不起，蔑视　　contempta militia 是独立夺格结构：因为蔑视军队　　incipio, -ere 开始　　intereo, -ire 死去，逝世　　ne incipias 现在时虚拟式：以免你开始…　　exeo, -ire 走出去，exiero 为未来完成时

Dion dixit: "Sterne nomen eius!" Cumque stratum fuisset,

Dion dixit: "Quia indevoto animo militiam recusasti, congruentem accipies sententiam ad ceterorum exemplum."

Et decretum ex tabella recitavit: "Maximilianum, eo quod indevoto animo sacramentum militiae recusaverit, gladio animadverti placuit.

Maximilianus respondit: "Deo gratias!"

Et cum duceretur ad locum, sic ait: "Fratres dilectissimi, quantacumque potestis virtute, avida cupiditate properate, ut dominum vobis videre contingat, et talem etiam vobis coronam tribuat!"

Et hilari vultu ad patrem suum sic ait: "Da huic spiculatori vestem meam novam, quam mihi ad militiam praeparaveras. Sic cum centenario numero te suscipiam, et simul cum domino gloriemur."

Et ita mox passus est.

词　汇

sterno, -ere, strevi, stratus 扔掉，取消　　devotus, -a, -um 尊敬的，indevotus 不尊敬的　　recuso, -are 反对，recusasti ＝ recusavisti　　congruens, -ntis 适当的，符合的　　ad ceterorum exemplum 为其他人的榜样　　decretum, -i, n 命令，审判　　tabella, -ae, f 小黑板，记录板　　sacramentum militiae 军事誓言　　gladius, -ii, m 剑　　animadverto, -vertere 惩罚　　animadverti 是被动式不定式　　placuit 相当于英语 it pleased　　Deo gratias（省略ago）感谢上主　　locus, -i, m 地点，刑场　　sic ait 这样说　　diligo, -ere 喜欢　　dilectus 亲爱的　　quantacumque 尽可能多地　　avidus, -a, -um 热心地　　cupiditas, -atis, f 渴望　　contingo, -ere 发生　　vobis contingat 你们能遇到　　corona, -ae, f 冠冕，花冠，胜利之标记　　talem coronam 这样的冠冕　　tribuo, -ere, -ui 分给，分配　　hilaris, -e 高兴的，带微笑的　　vultus, -us, m 脸　　spiculo, -are 弄尖　　spiculator, -oris, m 行刑人　　vestis, -is, m 衣服　　praeparo, -are, -avi 准备　　cum centenario numero 百倍地　　suscipio, -ere 支持　　simul 一起　　glorior, -ari 光荣的，荣耀的　　ita 这样　　mox 当时